Een wereld van mogelijkheden
Voor mensen met een visuele beperking kan braille een waardevolle vaardigheid zijn die deuren opent naar een wereld van mogelijkheden. Braille stelt mensen met een visuele beperking in staat om zelfstandig te lezen en te schrijven. Dit vergroot niet alleen de onafhankelijkheid, maar biedt ook de mogelijkheid om actief deel te nemen aan de samenleving.
Met een leesboek in braille kun je fantasie meer de ruimte geven
Het lezen van braille gebeurt op de tast, waarbij je door het voelen van reliëfpuntjes tekst kunt begrijpen. Ondanks de snelle technologische ontwikkelingen, zoals tekst-naar-spraaksoftware, biedt braille nog steeds een belangrijke meerwaarde.
Veel mensen die braille leesboeken lezen, ervaren dat het een alternatief is voor bijvoorbeeld luisterboeken. Bij braille ben je niet afhankelijk van een apparaat of de stem van een voorlezer. Je kunt in je eigen tempo lezen en je fantasie meer de ruimte geven. Zoals Tim, een 28-jarige man het verwoordt: “Braille lezen voelt ook echt als lezen.” Tim werd ongeveer twee jaar geleden slechtziend. Hij had een hersenvliestumor in zijn hoofd bij de visuele cortex. Door de tumor werd de druk in zijn hoofd te groot waardoor zijn oogzenuw is uitgerekt en blijvend beschadigd is. Bij de operatie van de tumor kreeg Tim een herseninfarct in de visuele cortex. Hij is enthousiast over braille en heeft braille-lessen bij Koninklijke Visio gevolgd. “Het leren van braille was uitdagend. Ik leerde per week vier nieuwe letters, waarmee ik langzaam maar zeker ook woorden en zinnen leer lezen.” Tim benadrukt het belang van regelmatig oefenen om braille goed onder de knie te krijgen.
Tim leest ook veel via voice-over op zijn smartphone. Maar dan is het daarnaast lastig om bijvoorbeeld een gesprek te voeren, of de televisie aan te hebben staan. Zoals Tim zelf zegt: “bij het lezen met behulp van braille kun je je aan de ene kant makkelijker afsluiten van de omgeving en meer in je boek “duiken”. En, aan de andere kant ben je meer aanspreekbaar tijdens het lezen, dan bij het luisteren naar een boek.”
“Het heeft mij ook iets gegeven in een tijd van verlies”
Andy, 44 jaar, heeft de progressieve oogziekte Retinitis Pigmentosa, waardoor hij langzaam zijn zicht verliest. Voor Andy is braille een belangrijk hulpmiddel geworden in zijn dagelijkse leven. “Vijf jaar geleden begon ik braille te leren bij Koninklijke Visio in Leeuwarden. In het begin maakte ik er weinig gebruik van, maar tijdens een intensief revalidatietraject in 2022 bij Visio Het Loo Erf in Apeldoorn werd het een vast onderdeel van mijn leven,” vertelt Andy. Tegenwoordig maakt hij dagelijks gebruik van braille, zoals een brailleleesregel op zijn werk. Ook onderweg maakt hij gebruik van een klein brailletoetsenbordje om berichten te beantwoorden op zijn telefoon. “Braille heeft mij ook iets gegeven in een tijd waarin ik veel verloor,” geeft Andy aan. Braille helpt hem niet alleen om praktische taken uit te voeren, maar geeft hem ook een gevoel van zelfstandigheid en controle.
Braille bij dagelijkse activiteiten
Voor zowel Tim als Andy is braille niet alleen een hulpmiddel om te lezen, maar ook te gebruiken voor dagelijkse activiteiten. Tim gebruikt braille bijvoorbeeld voor het lezen van kruidenpotjes of het spelen van kaartspellen met vrienden, waarbij de kaarten zijn voorzien van brailletekens. “Het biedt verschillende mogelijkheden, waardoor ik zoveel mogelijk mee kan blijven doen,” zegt Tim. Ook Andy vindt braille van grote waarde in het dagelijkse leven. “Braille maakt het mogelijk om mijn omgeving beter te begrijpen en te navigeren, zelfs als mijn zicht verder achteruitgaat,” vertelt hij.
Beide mannen benadrukken dat braille meer is dan alleen een manier om tekst te lezen. Het is een hulpmiddel dat hen in staat stelt om actief deel te nemen aan sociale activiteiten, werk en persoonlijke bezigheden. Ondanks de groeiende technologie blijft braille dus een waardevolle vaardigheid, die niet alleen de toegang tot informatie vergroot, maar ook het gevoel van zelfstandigheid en controle versterkt.
Wat is braille?
Braille is een lees- en schrijfsysteem van voelbare puntjes. Het beste kun je je de 6 punten van een dobbelsteen voorstellen: die bestaat uit een vlakje van 3 puntjes hoog en 2 puntjes breed. Hiermee kun je 26 puntencombinaties maken die uit één of meerdere puntjes bestaan. Zo ontstaan er vormpjes, die cijfers, letters of leestekens zijn. Een braillecel, het vlakje van 6 puntjes, is maar 0,5 mm hoog, dus heel klein. Het past precies op het gevoeligste deel van de vinger, het platte stuk van je bovenste vingerkootje. En daar lees je dus mee.
Meer weten over braille? Ontdek de mogelijkheden van braille op het Visio Kennisportaal, waaronder: Braille leren, doen of niet? en Braille, dit kun je er allemaal mee