Eva Slootweg geeft les bij Koninklijke Visio in Rotterdam en staat in finale "Leraar van het jaar SO 2023" In haar blogs schrijft ze over wat haar lesgeven aan slechtziende en blinde kinderen zo bijzonder en speciaal maakt. Laat je meenemen in de praktijk van het speciaal onderwijs. Haar missie: “Leerlingen die we ‘speciaal’ noemen gewoon mee laten draaien in de maatschappij”.
Een oprechte dialoog met een blinde leerling
De leukste lessen zijn lessen waarin je leerlingen uit hun comfortzone kunt halen. Vooral als het onderwerp iets is waar ze nieuwsgierig naar zijn. Dan kom je al snel uit bij seksuele voorlichting. In dit blog deel ik met jullie een bijzonder moment tijdens Omgangskunde. Dit verhaal, wellicht herkenbaar voor slechtziende en blinde mensen, herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om bewust en open om te gaan met dit gevoelige onderwerp.
De situatie was als volgt: voor mij had ik vandaag een klas met leerlingen uit de 2de van een gemengde mavo/havo-klas die bestond uit 2 braillelezende jongens en 4 slechtziende jongens tussen de 13 en 15 jaar oud. De 2 meiden uit de groep waren die dag afwezig. Een uitgelezen mogelijkheid voor een “bh-les”. Toch fijn om als jongen een bh te begrijpen, te kunnen voelen en ook zelf aan én uit trekken. Om dat uittrekken ging het vooral bij deze boys trouwens.
Na het eerste deel van de les mochten de leerlingen zelf kiezen wat ze wilden als verwerking van de les. Bij mij nog verdieping over “de borst” en de bh of zelf hierover lezen in een magazine. De braillelezende jongens kozen voor voelbaar materiaal bestaande uit borsten in verschillende maten, groottes en kleuren om te bekijken (oftewel, voelen).
Een van de braillelezende jongens stelde me toen een vraag die me even deed glimlachen: "Maar mevrouw, komt hier dan melk uit?" Hierop antwoordde ik: "Ja, als een vrouw op dat moment melk heeft, komt het daaruit." De leerling: "Heeft u dan geen melk in uw borsten?" Ik antwoordde: "Nee, ik niet. Mijn melkklieren zijn niet actief omdat ik nog nooit een baby heb gekregen." Dit bracht hem tot de volgende vraag: "Waarom hebben vrouwen dan volume in hun borsten als er geen melk in zit?" Ik nam de tijd om uit te leggen hoe borsten groeien en wat er gebeurt tijdens een zwangerschap. Zijn nieuwsgierigheid bracht me tot de vraag waarom hij dacht dat er altijd melk in de borsten zat. Hij vertelde me dat hij een broertje en een zusje heeft van 1 en 3 jaar en dat zijn moeder hen dagelijks borstvoeding geeft. Voor hem was het dus vanzelfsprekend dat vrouwen altijd melk paraat hebben.
Dit onderwerp lijkt misschien eenvoudig en het was ook iets wat hij al geleerd had tijdens Biologie in de 1ste klas. Maar juist in lessen zoals deze, over omgang en relaties, is er geen oordeel. Leerlingen mogen alle vragen stellen, hoe eenvoudig of complex ze ook lijken te zijn.
Wat me vooral bijblijft, is dat het klassenklimaat op dat moment veilig genoeg was voor deze jongen om zijn onwetendheid met ons te delen. Zoiets bereik je door een oprechte relatie te hebben met de leerling. Zonder oordeel van mij als docent en zonder oordeel van de andere leerlingen. Het benadrukt daarnaast het belang van open en inclusieve seksuele voorlichting voor leerlingen met een visuele beperking. Hoe ze zich voelen bij het stellen van vragen en het verkennen van hun nieuwsgierigheid is minstens zo belangrijk als wat ze leren.
De andere jongens, ondertussen, waren bijna niet weg te krijgen uit het Linda Meiden magazine, want daar stonden ook hele mooie borsten in ;-).