Aysegül Karaca's visuele beperking heeft haar nooit weerhouden om haar dromen na te jagen. De actrice en film-, televisie- en theatermaker zet haar carrière nu in om taboes te doorbreken en het media en cultuurlandschap inclusiever te maken. Zo maakte ze onder andere de documentaire “Dit is hoe ik het zie”, over haar revalidatietraject bij Visio Het Loo Erf. Visio spreekt Aysegül een week na de première van de film.
Emoties van documentaire herbeleven
Hoewel “Dit is hoe ik het zie” vorige week maandag pas in première ging, is het voor jou waarschijnlijk al even geleden dat je de film voor het eerst zag. Hoe was het om al die emoties her te beleven?
“Het was moeilijk. Heel erg moeilijk. Ik kwam aan op kantoor bij On Air Media en vroeg meteen of ze tissues klaar hadden liggen. Tijdens de première waren die emoties ook aanwezig, maar wel minder. In zekere zin heb ik mijn beperking omarmd, maar de strijd en frustratie op bepaalde vlakken is wel nog steeds aanwezig. Het is een illusie om te zeggen dat ik na het traject nergens meer last van heb, dus het blijft emotioneel.”
Hoe is het voor jou om te zien dat je zo'n hele bioscoopzaal raakt met jouw verhaal?
“In eerste instantie heb ik de documentaire gemaakt om slechtziendheid inzichtelijk en bespreekbaar te maken, vooral voor mensen die niemand kennen met een visuele beperking. Natuurlijk hoop je dat je mensen aan het denken zet, maar ik had er niet over nagedacht dat ik mensen echt zou ontroeren. Dat het zo hard binnenkomt en dat bijvoorbeeld de burgemeester van Hilversum opstaat in de bioscoopzaal om te zeggen dat de documentaire hem geraakt heeft had ik nooit kunnen bedenken.”
Breder palet van mensen in de media
In de documentaire zeg je dat onze samenleving niet ingericht is voor mensen met een visuele beperking. Hoe ziet jouw perfecte, inclusieve samenleving eruit?
"Ik zou heel graag willen dat er in de media een breder palet van mensen zichtbaar is. Zonder dat de focus ligt op de bijzonderheid van de persoon. Daarvoor is het belangrijk dat mensen met een beperking niet zomaar een tijdelijk gastrolletje in een serie krijgen, maar echt langduriger te zien zijn in de media. Zo geef je de kijker de tijd om aan de bijzonderheid van de persoon te wennen. Dan gaat het na een tijdje niet meer om de bijzonderheid, maar echt om de persoon zelf. Als gevolg zullen mensen op straat ook minder snel gek opkijken als ze iemand met dezelfde beperking tegenkomen.”
"Denk jij nou echt dat je het gaat maken?”
Jij wil graag een voorbeeldfunctie vervullen in de media en cultuursector. Waarom is het zo belangrijk om een voorbeeld te hebben dat op je lijkt?
“Herkenning en erkenning. Het is belangrijk om je met iemand te kunnen identificeren. Er was nooit iemand op televisie die op mij lijkt, dus hoop ik die voorbeeldrol voor anderen wel te kunnen vervullen. Toen ik echt volledig voor mijn passie wilde gaan is weleens tegen mij gezegd: 'Denk jij nou echt dat jij het in dit vak gaat maken? Je bent Turks en hebt ook nog eens een visuele beperking.’ Dat was echt als een messteek in mijn hart. Daarom ben ik nu nog strijdlustiger om te laten zien dat ik het wel kan. Voor de mensen die op mij lijken.”
“Iedereen kan wel praten over inclusie, maar ik doe het”
Denk je dat zoiets anno 2023 nog steeds gezegd zou worden?
“We zijn nu een stuk bewuster, dus misschien niet zo lelijk en bot als toen. Maar veel mensen vinden het toch nog steeds moeilijk om de stap te zetten om met een bijzonder iemand samen te werken. Ze weten niet wat ze kunnen verwachten. Maar dan denk ik: vraag het gewoon. Organisaties roepen constant dat ze inclusiever willen zijn, maar ze gaan de fout in door over de mensen te praten, in plaats van met de mensen.
Toen ik tijdens de première de zaal in keek dacht ik: potverdorie, ik heb het gewoon voor elkaar gekregen om zoveel diverse mensen op één event te krijgen. Een burgemeesters, zakenmensen, media en cultuurmensen, zorgmedewerkers en mensen met een visuele beperking. Ze zaten er allemaal en gingen na afloop van de vertoning met elkaar in gesprek. Iedereen kan wel praten over inclusie, maar ik doe het.”
Taboe doorbreken
Er komen grote dingen voor je aan op carrièregebied waar je nog niet veel over mag zeggen. Spannend!
“Ja! Het gaat me niet eens om mezelf persoonlijk op de kaart zetten, maar ik wil echt iets vernieuwends neerzetten en het taboe doorbreken. Zodat later andere lotgenoten dat stokje van me kunnen overnemen. Dat is in mijn ogen echt een inclusieve samenleving.”
Dat is wel een grote verantwoordelijkheid die je op je neemt.
“Ja en ik hoop dat ik het kan bereiken. Dat is mijn kleine meisjesdroom. Om andere kleine meisjes te laten durven dromen.”
