Onderzoek en project: Echolokalisatie

Onderzoek

Actieve echolokalisatie is een strategie om de mobiliteit van blinden/slechtzienden aan te vullen en/of te verbeteren. Met deze techniek krijgt men auditieve informatie over (objecten uit) de directe omgeving. Aan de hand van tongkliksiganelen kan een persoon diverse eigenschappen van de omgeving inschatten, buiten de tactiele reikwijdte van de blindenstok.

Doel

Om beter te begrijpen waarom echolokalisatie doeltreffend is gaan de onderzoekers de akoestische eigenschappen van tongklikken bestuderen. Daarnaast worden belangrijke aspecten voor echolokalisatie onderzocht zoals: frequentie-inhoud van de klik en de klikpositie. Met het onderzoek beoogt men de trainingsmethode te optimaliseren.

Looptijd: 2013 – 2016
Status: Lopend onderzoek
Onderzoeker(s): Prof. Dr. B. Steenbergen (RUN) i.s.m. TU Eindhoven en Universiteit van Antwerpen
Financiering: Stichting InZicht

Project

Echolokalisatie is het waarnemen van objecten door weerkaatsing van geluid. Een voorbeeld: iemand die blind is, maakt een kort, scherp geluid. Dat kan door een tik met een taststok, of een klik met de tong. Een muur, geparkeerde auto of paal in de buurt weerkaatst dat geluid. Door die echo weet iemand dan dat er een object is. Dit werkt met geluidsgolven, zoals zien werkt met weerkaatsing van lichtgolven. Het is dus een soort zien met je oren.

Instructie geven

In 2006 en 2008 bezocht de blinde Amerikaan Daniel Kish Nederland. Hij deelde zijn kennis over de aanpak van echolokalisatie met medewerkers van Koninklijke Visio. Deze medewerkers geven instructies in Oriëntatie & Mobiliteit (veilig de weg vinden) aan blinde en slechtziende mensen. In deze instructie konden zij nu ook echolokalisatie meenemen. 

• Voor iemands oriëntatie: horen waar iets is, bijv. een straathoek of ingang van een gebouw.
• Voor iemands mobiliteit: horen waar obstakels zijn, zoals bomen of palen. Dan kun je die ontwijken, vaak nog voor je ze met de taststok aanraakt.

In de praktijk ontstond behoefte aan een methodische werkwijze.

Methode

Daarom ontwikkelde de projectgroep een methode. Deze bestaat uit een lijst van mogelijke vaardigheden die blinde en slechtziende mensen kunnen aanleren. Daarbij zijn hun wensen maatgevend. Wil iemand vooral makkelijker zijn weg vinden in en om het huis? Of wil hij juist graag de stad in? Geluiden - en de weerkaatsing daarvan – klinken binnen anders dan buiten. En in rumoerige situaties weer anders dan in stilte. Daarom zijn de vaardigheden onderverdeeld naar de soort omgeving. Met echolokalisatie is het mogelijk een muur te volgen - op het gehoor. Maar in een drukke stad is dat heel iets anders dan in een rustige gang in bijvoorbeeld een kantoorgebouw.

Doel

• Vastleggen van de werkwijze rond echolokalisatie in een methode.
• Scholen van alle medewerkers die instructie verzorgen in Oriëntatie & Mobiliteit.  

Resultaat

Alle instructeurs kunnen cliënten wijzen op de mogelijkheden van echolokalisatie. Zij kunnen een training echolokalisatie verzorgen volgens een methodische aanpak. Hiermee is die werkwijze verankerd in de organisatie. Bijkomend resultaat: de instructeurs zijn er nóg meer van doordrongen hoe belangrijk het gehoor is voor blinde en slechtziende mensen om zich veilig te verplaatsen. Dit is mede te danken aan de inzet van een blinde docent, een ervaringsdeskundige.

Doelgroep

Het project richtte zich allereerst op medewerkers van Koninklijke Visio. Door hen goed toe te rusten, wil Visio haar cliënten, bewoners en leerlingen beter van dienst zijn.

Looptijd

Het project begon in 2010. In september 2011 waren de laatste scholingen aan instructeurs.

Mogelijkheden Visio

> Training Echolocalisatie
> Revalideren bij Visio

Externe links

> World Access for the Blind, organisatie van Daniel Kish