Onderzoek naar Eyetracking & CVI: innovatieve diagnostiek van cerebrale visuele informatieverwerking

Complexe visuele stoornissen met een neurologische oorzaak komen in toenemende mate voor bij kinderen met visuele beperkingen. Deze kinderen hebben vaak bijkomende problemen op het gebied van intellectuele, gedragsmatige, en algemene ontwikkeling. Het is van groot belang om stoornissen in visuele informatieverwerking vroeg in de ontwikkeling op te sporen, om zo kansen te bieden voor revalidatie en ondersteuning. Echter, bij jonge en verstandelijk beperkte kinderen zijn de huidige diagnostische methoden maar in beperkte mate inzetbaar. Er is daarom grote behoefte aan kwantitatieve en functionele methoden voor het meten van visuele verwerkingsfuncties bij kinderen. Met een nieuw ontwikkelde methode op basis van eyetracking, waarvan de haalbaarheid is aangetoond, kunnen stoornissen in visuele verwerking snel worden opgespoord met behulp van oogbewegingsreacties.

Het doel van het onderzoek is de meerwaarde vast te stellen van deze innovatieve methode voor de diagnostiek in de revalidatiepraktijk. Het beoogt de visuele informatieverwerking bij kinderen met en zonder visuele beperkingen te karakteriseren en longitudinaal te volgen, door visueel gestuurd kijkgedrag te meten.

Zowel de op eyetracking-gebaseerde methode om visuele informatieverwerking te meten, als conventionele visuele functieonderzoeken werden eens per jaar toegepast, tijdens de totale onderzoeksduur van drie jaar. De focus lag op het in kaart brengen van specifieke kenmerken en longitudinale veranderingen in visuele informatieverwerking, bij een groep kinderen met visuele beperkingen die cliënt waren bij Visio of Bartiméus, in de leeftijd van 1 tot en met 12 jaar.

Het meten van visueel gestuurd kijkgedrag levert parameters/uitkomstmaten op die geschikt zijn voor het eenduidig kwantificeren en opvolgen van visuele informatieverwerking en oogmotoriek in diverse groepen kinderen, ook bij jonge en verstandelijk beperkte kinderen. De methode blijkt gevoelig voor het detecteren van een risico op visuele verwerkingsproblemen en/of CVI bij kinderen. Gegeven de non-verbale metingen en de valide resultaten kan het meten van visueel gestuurd kijkgedrag door middel van eyetracking een waardevolle aanvulling zijn op conventionele visuele functieonderzoeken in de klinische praktijk.
De methode kan bovendien een goede basis vormen voor het bieden van gerichte dagelijkse ondersteuning, en voor effectmetingen van visuele interventies. Hiertoe is vanuit Koninklijke Visio in samenwerking met het Erasmus MC en Bartiméus met succes implementatie subsidie aangevraagd bij InZicht. Zo kunnen de onderzoeksresultaten vertaald worden naar uitbreiding van het reguliere diagnostiekprogramma voor kinderen met het vermoeden van CVI. 

Het promotieonderzoek van Marlou Kooiker valt onder het aandachtsgebied van de leerstoel Visuele informatieverwerking, behorend bij de afdeling Neurowetenschappen van het Erasmus Medisch Centrum. Prof. dr. Hans van der Steen is tot bijzonder hoogleraar benoemd.

Van het proefschrift “Visual information processing in children: an eye movement approach” is een samenvatting in Word beschikbaar. 

Pel J, Does, L.V. van der, Boot, F., Faber, T.D. de, Steen-Kant, S.V. van der, Willemsen, S., Steen, H.V. van der (2011). Effects of visual processing and congenital nystagmus on visually guided ocular motor behaviour. Developmental Medicine & Child Neurology; 53 (4): 344-349.

Pel JJM, Kooiker MJG, van der Does JM, Faber JT, van der Steen-Kant SP & van der Steen J. (2013). Orienting responses to various visual stimuli in children with visual processing impairments or infantile nystagmus syndrome.
Journal of Child Neurology, 2014;29;1632-1637.

Kooiker MJG, van der Steen J, Pel JJM. Reliability of visual orienting response measures in children at risk of visual processing impairments.
Journal of Neuroscience Methods, 2014;233:54-62.

Kooiker MJG, Pel JJM, van der Steen J. The relationship between visual orienting responses and clinical characteristics in children attending special education for the visually impaired.
Journal of Child Neurology, 2015;30;690-697.

Kooiker MJG, Pel JJM, Verbunt H, de Wit G, van Genderen MM, van der Steen J. Quantification of visual function assessment using remote eye tracking in children: validity and applicability.
Acta Ophthalmologica, 2016, accepted for publication
 
Kooiker MJG, Pel JJM, van der Steen-Kant SP, van der Steen J. A method to quantify visual information processing in children using eye tracking.
Journal of Visualized Experiments, 2015, accepted for publication


Looptijd: januari 2012 – januari 2016
Status: afgerond
Onderzoeker(s): Marlou Kooiker i.s.m. dr. ir. Johan Pel, prof. dr. J. van der Steen
Financiering: Stichting InZicht