In 2018 ging het zicht van Rinske hard achteruit. Hoewel ze al langere tijd oogproblemen had door een erfelijke hoornvliesaandoening en myopie, ook wel bijziendheid genoemd, kreeg ze in dat jaar ook glaucoom. Door een late diagnose is haar linkeroogblijvend beschadigd waardoor werken als schuldhulpverlener niet langer mogelijk was: mimiek van gezichten lezen ging niet meer en het werken met systemen kostte haar veel tijd en energie. Omdat ze in haar werk het contact met mensen het leukste vond, besloot Rinske zich actief in te zetten als vrijwilliger met werkzaamheden waar menselijk contact een rol speelt.
Als vrijwilliger werkt Rinske bij verschillende organisaties. Ze vertelt met trots over haar rol als ambassadeur en buddy bij Koninklijke Visio en haar werk bij het Oogcafé. Daarnaast is ze ook lid van het reizigerspanel voor de regiotaxi. Maar hoe gaat dat, vrijwilligerswerk doen met een oogaandoening?
“Ik ben mijn zicht grotendeels verloren, maar niet mijn hersenen, daar is niets aan veranderd”
Een gevarieerd vrijwilligersleven
“Ik wil iets voor de maatschappij doen. Ik ben mijn zicht grotendeels verloren, maar niet mijn hersenen, daar is niets aan veranderd” vertelt ze. Als ambassadeur bij Visio helpt ze onder andere studenten inzicht te geven in het leven met een visuele beperking. Hoewel ze ook slechthorend is, vindt ze toch een weg in het informeren van grote groepen: “van tevoren geef ik duidelijk aan dat ik ook slechthorend ben dus dat ik niet alles meekrijg. Mensen houden er rekening mee.” Daarnaast is Rinske buddy voor mensen die vaak in een snel tempo net slechtziend zijn geworden. “Als buddy bel je mensen die bij Visio onder behandeling zijn. Je geeft ze steun, denkt met ze mee en deelt informatie die handig voor ze kan zijn, bijvoorbeeld over de Oogvereniging of evenementen zoals de ZieZo-beurs.”
Ook organiseert Rinske het Oogcafé in Ede, een ontmoetingsplek voor mensen met een visuele beperking. Bij de uitjes die ze organiseert, is ze zich ervan bewust dat ze niet altijd alles zelf kan doen. “Ik regel de coördinatie en zorg ervoor dat alles op rolletjes loopt, maar deelnemers regelen hun eigen begeleiding als ze bijvoorbeeld niet zelfstandig kunnen lopen bij een stadswandeling. In zo'n geval regel ik ook een gids die mijn ogen kan zijn en ons door de stad leidt.”
Natuurlijk is vrijwilligerswerk met een oogaandoening niet altijd makkelijk. Rinske ervaart bijvoorbeeld de uitdaging van het inschenken van koffie en thee bij het Oogcafé. “Soms denk ik dat ik dingen wel goed zie, maar dan gaat het mis. Dan moet je de regie pakken en zeggen: eerst koffie schenken, daarna kletsen we verder,” lacht ze.
Zelfzorg en grenzen stellen
Een van de belangrijke lessen die Rinske geleerd heeft in haar vrijwilligerswerk, is het goed verdelen van haar energie. “Je moet goed kaderen. Als ik bijvoorbeeld een drukke periode heb met ambassadeurswerk, dan ga ik niet ook nog eens veel uitjes organiseren voor het Oogcafé. Je moet echt goed naar je eigen grenzen kijken.”
Rinske merkt soms dat ze te veel hooi op haar vork neemt. “Het is een valkuil om te veel te willen. Het vrijwilligerswerk moet je energie geven, maar je moet goed naar jezelf luisteren en je krachten verdelen. Je kunt niet alles doen.”
“Het vrijwilligerswerk moet je energie geven, maar je moet goed naar jezelf luisteren en je krachten verdelen. Je kunt niet alles doen.”
Tips voor andere vrijwilligers met een visuele beperking
Rinske heeft een belangrijke boodschap voor andere mensen met glaucoom of een andere oogaandoening die overwegen vrijwilligerswerk te doen: “Er zijn veel verschillende vormen van glaucoom en het verschil in het verlies van zicht en de mate van vermoeidheid is groot. Het is belangrijk om te kijken naar wat je zelf aankan. Wat past bij jouw leeftijd, je werkverleden, en vooral, wat wil jij zelf?”
Ze raadt aan om klein te beginnen en te kijken wat haalbaar is. “Begin gewoon met een paar uurtjes per week en kijk hoe het voelt. Het is belangrijk om je energie goed te verdelen, vooral als je op verschillende plekken moet zijn. Als je eenmaal gewend bent aan de omgeving en de mensen, wordt het makkelijker, maar begin rustig.”
Rinske benadrukt dat je niet bang hoeft te zijn om hulp in te schakelen. “Schakel gerust anderen in voor bepaalde taken die je niet zelf kunt doen. Bijvoorbeeld als het gaat om het klaarzetten van koffie of het begeleiden van een uitje. Er zijn altijd oplossingen.”
Vrijwilligerswerk is een verrijking
Voor Rinske is haar vrijwilligerswerk een kans om anderen te helpen en haar eigen kennis en ervaring te delen. “Het geeft mij veel voldoening om anderen te helpen en tegelijkertijd zelf nieuwe dingen te leren. Het is een mooie combinatie van mijn ervaring als oud-schuldhulpverlener en mijn kennis van het leven met een visuele beperking.”
Haar belangrijkste boodschap is dan ook: “Als je vrijwilligerswerk doet, kies dan iets wat je echt leuk vindt. Wat je energie geeft, maar ook wat past bij jouw mogelijkheden en grenzen. Iedereen heeft iets waardevols te bieden, ook als je niet alles kunt zien.”
Wereldglaucoomweek
Aandacht voor glaucoom is erg belangrijk. Glaucoom kan leiden tot blijvende vermindering van het gezichtsvermogen en tot blindheid. De kans op glaucoom stijgt met het ouder worden.
Meer weten over glaucoom, het belang van vroegtijdige opsporing en over de mogelijkheden die Koninklijke Visio kan bieden wanneer iemand de diagnose glaucoom krijgt? Neem dan contact op met een Revalidatie & Advies locatie van Visio bij u in de buurt of kom naar een informatiebijeenkomst.