Voor Emmanuel is reizen meer dan vakantie. Het is zijn levenslust, zijn therapie en zijn bron van kracht. Reizen opent deuren, letterlijk en figuurlijk. Elke reis brengt hem mentaal en emotioneel verder. Het gevoel van prestatie, de zelfverzekerdheid die het geeft, en het ontdekken van nieuwe culturen maken hem sterker. Ook met een visuele beperking blijft reizen voor hem een manier om het leven ten volste te ervaren.
Het leven op z’n kop
In 2016 veranderde Emmanuels leven drastisch. Hij werd ziek en raakte onverwacht zijn zicht kwijt. Binnen drie dagen zag hij nog maar 30% met één oog en niets meer met het andere. Na dertig jaar een zogenaamd “normaal” leven te hebben geleid, veranderde plots alles. Een zware periode volgde, waarin Emmanuel worstelde met acceptatie en hoop.
Verandering kwam toen hij zich realiseerde dat hij niet alleen was in zijn pijn, en dat er mensen zijn die met zwaardere omstandigheden leven. Dit besef veranderde zijn blik op de situatie, en hielp hem om zijn nieuwe situatie te accepteren. Emmanuel revalideerde bij Visio, eerst in Rotterdam en later in Apeldoorn. Vijf dagen per week werkte hij daar aan zijn zelfstandigheid, leerde hij met een stok te lopen en kreeg hij psychologische ondersteuning.
De wijde wereld in
Een jaar na het verlies van zijn zicht maakte Emmanuel zijn eerste reis: drie weken naar Kreta. Daar liep hij als eerste visueel beperkte persoon de Samariakloof. 16 kilometer lang, 1250 meter boven zeeniveau. Dit was zijn eerste grote overwinning na het verliezen van zijn zicht. Vooraf waarschuwde de gids dat het pad vol rotsen en obstakels lag. Het pad moest binnen een bepaald aantal uur bewandeld worden, en er moest een afstandsverklaring getekend worden. Als er iets fout zou gaan, zou de verantwoordelijkheid bij niemand anders liggen. Zijn reisgenoot twijfelde of ze de tocht wel moesten maken. Toch bleef Emmanuel vastberaden. Hij wilde dit obstakel overwinnen, en dat deed hij!
Kort daarna werd hij uitgenodigd door een collega-kunstenaar om Mexico te bezoeken. Dat was een avontuurlijke reis met veel nieuwe ervaringen. De eindeloze gastvrijheid van de bevolking, de verschillende gerechten en drankjes die hij nog nooit eerder had geproefd, maar ook het avontuur. Toen het landschap compleet veranderde tijdens een tocht voelde Emmanuel het temperatuurverschil.
Thailand en andere uitdagingen
Onlangs keerde Emmanuel terug uit Thailand. Hoewel dit een prachtige reis was, bracht het ook nieuwe uitdagingen met zich mee: kapotte stoepen, losse stenen en weinig ondersteuning voor mensen met een visuele beperking. Hoewel Emmanuel zijn taststok altijd bij zich heeft, adviseert hij om samen te reizen. Een reisgenoot kan beschrijven wat er om je heen gebeurt, obstakels aangeven en je de weg helpen vinden in onbekende situaties.
Wat maakt een reis geslaagd?
“Voor mij is een goede voorbereiding het belangrijkst,” zegt Emmanuel. “Sommige plekken zijn gewoon niet de moeite waard, omdat ik ze niet kan zien.” Daarom maakt hij altijd een lijst van wat hij wil zien en doen, het liefst samen met zijn reisgenoot. AI helpt enorm met voorbereiden op een reis. “Je kan vragen om routes die geschikt zijn voor mensen met een visuele beperking. Naar mijn ervaring krijg je dan hele goede routes!”
Een goede voorbereiding is het halve werk
Naast een goede route plannen en technologie is de juiste mindset volgens Emmanuel het allerbelangrijkst. “Je reist naar een ander land, met een andere cultuur, andere geuren en temperaturen. Daar moet je je op instellen. Zo rook de lucht in Thailand heel anders dan ik gewend ben, en was er tussen de stad en de bergen een groot verschil in hoe de lucht rook. Dat kan verwarrend zijn als je vooral op je andere zintuigen dan zicht bent aangewezen.” Wees er ook op voorbereid dat anderen je twijfel aan kunnen praten. Zo wist Emmanuel bijvoorbeeld dat hij de Samariakloof wilde bewandelen, maar werd er tegen hem alleen maar gesproken over de uitdagingen.
“Bereid je er ook op voor om te vertellen over je visuele beperking", raadt Emmanuel aan. “Mensen zullen vragen stellen. Je mindset kan nog zo sterk positief zijn, maar mensen zullen vragen stellen of opmerkingen maken die confronterend kunnen zijn. Daarom is het belangrijk om je hier ook op voor te bereiden.”
Praktische tips van Emmanuel
- Check of de luchtvaartmaatschappij een hulppagina heeft voor mensen met een beperking. Vaak kan je ook begeleiding aanvragen voor op de luchthaven.
- Lees je in over het land waar je heen gaat. In sommige landen is de hulp die aangeboden wordt voor visuele beperkingen minder goed geregeld. In de VS en Thailand moet je bijvoorbeeld in een rolstoel zitten om hulp te krijgen, zelfs als je alleen een visuele beperking hebt. Qua toegankelijkheid verschillen landen enorm. “Canada lijkt op Nederland, met voorzieningen en hulp. Maar volgend jaar ga ik naar Brazilië. Dat wordt nog spannend.”
- Zorg dat je telefoon goed werkt, neem een powerbank mee en gebruik eventueel een eSIM.
- Neem reserve-stokken mee, extra rollers en zonnebrillen tegen lichtgevoeligheid.
- Zoek vooraf uit bij welke musea of plekken je als visueel beperkt persoon dingen mag aanraken. In veel Europese landen krijg je ook gratis toegang.
- Een app als VoiceVista van Microsoft is volgens Emmanuel onmisbaar. “De app beschrijft je omgeving en waarschuwt zelfs voor een lantaarnpaal voor je.”
- Zelf maakt Emmanuel ook gebruik van echolocatie. Deze vorm van navigeren wordt nog niet zo veel gebruikt, maar Emmanuel raadt het zeker aan. “Door een klikgeluid te maken weet je of er een muur voor je is. Het duurt even om te leren, en je moet je echt alleen daar op focussen voor een tijdje. Maar het helpt enorm, helemaal voor het alleen reizen. Het maakt je veel zelfstandiger.”
Angsten overwinnen
Voor wie twijfelt of reizen met een visuele beperking wel mogelijk is, heeft Emmanuel een duidelijk antwoord: “Natuurlijk. Je moet alleen eerst je angst onder ogen zien. Als je die niet aanpakt, blijf je thuis zitten. Begin anders klein, neem een keer de trein of loop in je eentje naar de supermarkt. Wat vooral heel erg helpt is praten met mensen die de stap al hebben gezet, die al vaker reizen. En reis samen, dat maakt alles zoveel makkelijker.”
En de toekomst?
Emmanuel is helemaal gek op reizen, en is daarom nog lang niet van plan om te stoppen. Nieuwe plekken ontdekken, en indrukken opdoen op het gebied van geur, tast en smaak. “Bloemenmarkten, koffie, lokale ingrediënten, dat zijn allemaal zulke leuke dingen om te ervaren.” Op zijn lijstje voor komend jaar staan Laos, Vietnam en Brazilië. Volgens hem is het avontuur in elk geval nog lang niet klaar. Daarbij raadt hij iedereen met visuele beperking aan om ook te reizen, omdat het hem zoveel brengt en vooral ook zo ontzettend leuk is.