Energiebalans gaat over het evenwicht tussen activiteiten die energie geven en activiteiten die energie kosten. Mieke Douma, maatschappelijk werker bij Koninklijke Visio: “Voor mensen met een visuele beperking is het belangrijk om hier bewust mee om te gaan. De dagelijkse dingen die vroeger vanzelfsprekend waren, kosten nu meer energie. Denk aan het verlies van je visus, omgaan met stress, of minder steun van je omgeving. Dit kan zorgen voor overbelasting, wat leidt tot vermoeidheid en prikkelbaarheid. Het vinden van een goede balans tussen draagkracht (wat je aankunt) en draaglast (wat je moet dragen) kan je helpen om je beter te voelen.”
Draaglast en draagkracht
Mieke: “Draaglast ziet toe op wat je als mens hebt te dragen waarbij je in het geval van onze cliënten kunt denken aan het verlies/verslechtering van de visus, een slechte fysieke conditie, veel stress ervaren of een manier van omgaan met de visuele beperking die niet helpend is, bijvoorbeeld je terugtrekken uit het sociaal leven) en geen gebruik maken van voorzieningen zoals een Regiotaxi of een hulpmiddel.
Bij draagkracht moet je denken aan wat je kunt dragen; het gaat dus om je weerbaarheid. Daarbij kun je denken aan: je persoonlijkheid, je sociale vaardigheden, je fysieke conditie, je manier van omgaan met je visuele beperking die helpend is, sociale steun en gebruikmakend van sociale voorzieningen.”
Als de draaglast zwaarder weegt dan de draagkracht spreken we van overbelasting. Als de draagkracht zwaarder is dan de draaglast spreken we van onderbelasting. “In de revalidatie van onze cliënten merken wij dat zij eerder last hebben van overbelasting dan van onderbelasting. En dit komt omdat het functioneren met een visuele beperking veel energie kost. De dagelijkse bezigheden gaan vaak niet meer zo vanzelfsprekend als voorheen. Het vraagt veel van je om met een visuele beperking om te moeten gaan, zowel op praktisch vlak als op emotioneel gebied. Dit is een continu proces van aanpassing wat voor iedereen weer anders is. Vermoeidheid is daarom een veelgehoorde klacht” geeft Mieke aan.
Het is van belang dat iemand bewust is van zijn/haar energiebalans en te kijken hoe je daar indien nodig wat beweging in kunt krijgen door je draagkracht te vergroten en je draaglast te verkleinen.
Energiebalans begint bij bewustwording
"Een goede energiebalans begint bij bewustwording.” Enkele tips van de maatschappelijk werker om je op weg te helpen:
- Plan rustmomenten in je dag, zoals een korte wandeling, meditatie of een luisterboek.
- Zorg voor een goede verdeling van activiteiten die energie geven en energie kosten.
- Gebruik hulpmiddelen zoals vergrotingen op je telefoon of computer, en pas verlichting aan waar nodig.
- Zeg "nee" tegen activiteiten die te veel energie kosten. Dit kan lastig zijn, maar het helpt je om niet overbelast te raken.
- Ontspanning is net zo belangrijk als actie. Probeer ademhalingsoefeningen of mindfulness om je lichaam en geest tot rust te brengen.
De rol van ontspanning in je energiebalans
Ontspanning helpt je om de balans tussen energie geven en energie nemen te herstellen. Mieke: “Dit kan simpelweg even rustig zitten, een ademhalingsoefening doen of tijd nemen voor jezelf zijn. Ontspanning voorkomt dat je overbelast raakt en zorgt ervoor dat je energie niet opraakt. Probeer regelmatig een pauze in te lassen om zowel je lichaam als geest rust te geven.”
Hoe ontdek je wat je energie geeft?
Onderzoek voor jezelf wat jou energie geeft. Sommige activiteiten geven je energie, terwijl andere juist energie vreten. Het is belangrijk om ze te leren herkennen en waar mogelijk een goede balans te vinden.
Energiegevers:
- Luisteren naar muziek of een luisterboek.
- Bewegen, zoals wandelen of aangepaste sport.
- Sociaal contact, zoals praten met vrienden of lotgenoten.
- Creatief bezig zijn, zoals schilderen of koken.
- Yoga of meditatie.
Energievreters:
- Te lang met beeldschermen werken.
- Te veel taken tegelijk willen doen.
- Te veel of te weinig licht.
- Piekeren of stress over kleine dingen.
- Activiteiten waarbij je geen goede hulpmiddelen gebruikt.
Energiebalans uit evenwicht?
Er zijn verschillende signalen die erop kunnen wijzen dat de energiebalans uit evenwicht is. Denk bijvoorbeeld aan:
- Voel je je vaak moe of lusteloos?
- Heb je zware of prikkende ogen?
- Heb je last van spanning in je lichaam, zoals in je schouders, nek of benen?
- Heb je moeite met concentratie of vergeet je dingen sneller?
- Ben je prikkelbaar of heb je last van stemmingswisselingen?
Herken je jezelf in deze signalen, dan is het goed om eens stil te staan bij je energiebalans.
Onderhouden van je energiebalans
Het vinden van een balans is één ding, maar het is net zo belangrijk om die balans te blijven bewaken. Je situatie kan namelijk veranderen, zoals bij verdere verslechtering van je visus, stressvolle gebeurtenissen of andere levensveranderingen. Zorg daarom dat je altijd ruimte hebt om je draagkracht te vergroten en je draaglast te verminderen.
Heb je hulp nodig bij het vinden van een goede energiebalans? Koninklijke Visio staat voor je klaar om je hierin te ondersteunen.
Koninklijke Visio kan ondersteuning bieden bij het vinden van je energiebalans, zoals met trainingen of adviezen van een ergotherapeut of maatschappelijk werker. Samen kijken we naar wat goed bij de persoon past. Denk bij voorbeeld aan:
- Trainingen over hoe je activiteiten kunt afstemmen op je energie.
- Individuele gesprekken met een maatschappelijk werker.
- Advies over het gebruik van hulpmiddelen en digitale aanpassingen.
- Sport- en beweeggroepen.