Visio heeft het afgelopen jaar de leerlijn non-verbale communicatie ontwikkeld. Zo krijgen we meer inzicht in non-verbale signalen en weten we waar op moet worden gelet in de begeleiding van kinderen met een visuele beperking tot 20 jaar. Ontwikkelingstherapeut Marjo en de 9-jarige Levani zijn beiden zeer te spreken over de leerlijn en delen hun praktijkervaring.
Retinitis pigmentosa
Levani heeft de oogaandoening retinitis pigmentosa (RP). Het is het voor hem daarom moeilijk om in het donker en in de verte te zien. Hij gaat naar regulier onderwijs en wordt ambulant begeleidt vanuit Visio.
Levani: “Op school heb ik een grotere tafel en gebruik ik grotere boeken. Ik zit vooraan in de klas zodat ik het bord beter kan zien, maar ook of de juf boos of blij kijkt.”
Non-verbale communicatie
Gezichtsuitdrukkingen maken deel uit van non-verbale communicatie. Voor goedziende mensen lijkt dit een vanzelfsprekendheid. Maar voor slechtziende en blinde mensen is dit complexer. Volgens Marjo onderschatten veel mensen hoeveel zij daardoor missen: “Mensen met een visuele beperking kunnen lichaamstaal moeilijker aflezen en hebben soms niet door hoe ze over komen op een ander.”
Bewustwording en praktische tips
Levani gaat om de week naar de revalidatiegroep van Visio in Rotterdam om samen met slechtziende en blinde leeftijdsgenootjes de training "Bewegen naar zelfvertrouwen" te volgen. Marjo en haar collega Yvonne geven deze training. Hier is non-verbale communicatie een belangrijk onderdeel van. Zo oefenen ze via rollenspelletjes met lichaamshoudingen, gezichtsuitdrukkingen en stemgebruik. De leerlijn dient deels als bewustwording van de signalen van non-verbale communicatie. Ook biedt het praktische tips aan ouders, begeleiders en leerkrachten. Marjo: “Om het zo toegankelijk mogelijk te maken, verwijzen we bijvoorbeeld naar YouTube-video's."
Leerkrachten begrijpen hun leerlingen beter
“Ik hoor van leerkrachten van het regulier onderwijs vaak dat zij hun leerlingen dankzij de leerlijn beter begrijpen”, vertelt Marjo. “Zo beseffen de leraren zich nu dat het kind hun waarschuwende blik of opgestoken duim niet ziet.” Hoewel de leerlijn vrij nieuw is, zijn veel aspecten al bekend terrein voor Marjo. “We deden al veel, maar het is waardevol dat alles nu geborgen wordt in methodiek.”
Oefenopdrachten en spreekbeurt over visuele beperking
Tijdens de training krijgen de kinderen onder andere de opdracht om een presentatie over hun eigen visuele beperking te geven. Hierbij wordt geoefend met stevig staan en hoe je overkomt. ‘Vandaag heb ik op school een eigen prentenboek gemaakt en voorgelezen aan kleuters”, vertelt Levani trots. “Zo kon je ook nog oefenen met verschillende stemmen opzetten, want ook dat is belangrijk bij communicatie", vult Marjo aan.
Daarnaast ligt de nadruk tijdens de groepsbijeenkomsten op het vergroten van de weerbaarheid en het zelfvertrouwen van de kinderen. Als je emoties beter leert aflezen en uiten kun je gemakkelijker contact met leeftijdsgenoten maken.
“Ik speel nu met iedereen”
Levani zit dankzij de training lekkerder in zijn vel. “Ik heb geleerd dat ik niet bang hoef te zijn om op andere kinderen af te stappen. Vroeger speelde ik bijna alle pauzes alleen, nu speel ik met iedereen.”
Wilt u meer weten?
Neem dan contact op met de ontwikkelingsbegeleider van uw kind. U kunt ook mailen naar Visio Kind & Jeugd Rotterdam: kjcentrumrotterdam@visio.org.