Hellen Kellerdag 2019: een interview met Richard Sikkes

Ter ere van de Helen Kellerdag een interview met Richard Sikkes en waarom hij ging revalideren bij Visio Het Loo Erf

Helen Adams Keller (27 juni 1880 - 1 juni 1968) was een Amerikaanse schrijfster en taalkundige. Toen zij negentien maanden oud was, werd zij ten gevolge van een ziekte doof en blind. Zij leerde communiceren met behulp van het vingeralfabet. Ook leerde zij braille, gebarentaal, liplezen met haar vingers en zelf spreken. Ze voltooide als eerste doofblinde een middelbare schoolopleiding en een universitaire studie. Helen Keller schreef o.a. haar autobiografie The Story of My Life (1903) en is bekend van The Miracle Worker, een toneelstuk over haar leven.

In het kader van de geboortedag van Helen Keller, spreken we Richard Sikkes (49) uit Sneek. Richard is slechtziend en slechthorend en kent de hobbels in het onderwijs aan kinderen met een dubbele zintuiglijke beperking.
 

Slechthorendheid, albinisme en glaucoom

“Omdat ik van jongs af aan slechthorend ben, zat ik op een basisschool voor doven en slechthorenden. Daar deden ze veel met gebarentaal. Ik heb ook altijd al slecht gezien, vanwege albinisme, maar met een meekleurende bril (in verband met lichthinder red.) en groot schrift, kon ik vooraan in de klas toch goed meekomen.”

Een opleiding volgen met een visuele beperking

“Na de vijfde klas lagere school hebben ze me overgeplaatst naar een basisschool voor slechtziende en blinde kinderen van Bartiméus. Bartiméus kon meer met mijn slechtziendheid, maar minder met mijn gehoor. Na de lagere school heb ik ook voortgezet onderwijs bij hen gevolgd, dat ging toen nog redelijk met mijn gehoor. Ik draag sinds mijn vierde een gehoorapparaat. Na de middelbare school ben ik naar de vakopleiding van Sonneheerd in Ermelo gegaan. Ik leerde daar voor monteur elektrotechniek. Tijdens de opleiding waren er stageperiodes die niet zo goed gingen: ik zag en hoorde veel dingen niet. Dit heb ik bij drie bedrijven zo gedaan, daarna had ik zoiets van: als het zo moet, laat maar. Ik word niet opgeleid om de rotklusjes te doen. Ik heb ondanks dat uiteindelijk wel mijn diploma gehaald.”

Proberen werk te vinden

“Ik kon niet direct werk vinden. Ik heb nog wel eens geprobeerd in een distributiecentrum te werken, maar het tempo lag erg hoog. Ik wilde graag van mijn uitkering af, maar dat is niet lukt. Jammer! Ik heb wel twaalf jaar in de tapijt- en meubelreiniging gezeten met mijn vader. Dat ging erg goed. Zo goed, dat we uiteindelijk een eigen pand zouden gaan bouwen, maar helaas ging de geldkraan dicht.” 

Verwijzing naar Visio

“In 2014 werd mijn linkeroog slechter door glaucoom. Ik durfde niet naar de oogarts, daar had ik vanuit mijn jeugd geen goede herinneringen aan. Maar op een gegeven moment zag ik vrijwel niks meer met links. Ik dacht: straks wordt mijn andere oog ook erger, laat ik dan toch maar gaan. De oogarts verwees  mij naar Koninklijke Visio. Intensieve revalidatie zag ik in 2015 nog niet zitten, dus koos ik voor een Visio-locatie bij mij in de buurt, in Leeuwarden. Hier kreeg ik een taststok. Daarmee had ik het hulpmiddel dat ik nodig had en dat was het dan.” 
 

Toch intensief revalideren bij Visio Het Loo Erf

“Vorig jaar dacht ik: zo kom ik ook niet verder. Ik liep tegen steeds meer dingen aan. Ik kon steeds minder met de computer, wat toen mijn grootste hobby was, dus ik wilde graag leren. Ik bouwde destijds computers en maakte ze voor andere mensen in orde. Vooral het licht van het scherm hinderde me. Ook is het eenzaam altijd alleen achter de computer te werken. Ik zag het niet zitten de rest van mijn leven zo alleen achter het scherm te zitten. Ik moest wat anders. Ik kon twee dingen doen; óf blijven zitten, óf er iets van maken. Ik wilde graag een geleidehond, dus ik klopte weer aan bij Visio. Tijdens de intake kwam intensieve revalidatie weer ter sprake. Daarna  ben ik vrij snel in observatie gekomen bij Visio Het Loo Erf.”

Nieuwe inzichten en vaardigheden dankzij revalidatie bij Visio Het Loo Erf

“Ik was geïnteresseerd in de creatieve vakken en computertraining. Ik verwachtte dat ik zou leren werken met de vergrotingssoftware, maar ik ben zelfs overgestapt op spraaksoftware. Het was even wennen aan de stem, in combinatie met mijn gehoorapparaat. Ik had alleen een half gehoorapparaat. Om te kunnen revalideren was het nodig dat ik een beter gehoorapparaat kreeg, gaf een medewerker van Visio aan. Ik werd tijdens de observatieweek doorverwezen naar audiologisch centrum Pento en kreeg twee nieuwe gehoorapparaten. Er ging een wereld voor me open!”

Tijdens mijn revalidatie bij Visio Het Loo Erf kreeg ik nieuwe inzichten rondom mijn oogaandoening en veel vaardigheden. Zo leerde ik al snel met een pet op te lopen, waarmee ik mijn ogen kan beschermen tegen licht van bovenaf. Dat lijkt een simpele oplossing, maar zelf sta je er niet bij stil. Een zonnebril klinkt logischer, maar daarmee verduister je alles. Kleine aanpassingen hebben soms grote gevolgen.
Werken met de computer en de telefoon lukt me nu ook aardig. Met multimic kan ik draadloos via het gehoorapparaat de iPhone afluisteren.”

Veel geleerd: van zelfstandig naar buiten gaan tot braille

“De creatieve vakken hebben me ook veel gebracht. Ik leerde werken met speksteen en dat kan ik ook thuis doen. Over een paar weken gaat ook de dagbesteding in mijn woonomgeving beginnen. Daar hoop ik ook creatieve dingen te doen en ook weer onder de mensen te zijn. Zo kan ik het wat afwisselen met computerwerkzaamheden.

Mijn ogen worden langzaam slechter, maar hoe lang dat duurt weet ik niet. Dus ik wilde toch wel braille leren. Als het zicht dan nog slechter wordt, ben ik voorbereid. Het is zelfs zo ver gekomen dat ik nu met de brailleleesregel leer lezen. Dan komen braille en computergebruik ook weer mooi bij elkaar.
Waar ik eerst veel alleen achter mijn computer zat, durf ik nu weer meer naar buiten. Ik kan weer veilig oversteken door mobiliteitstrainingen. Ik oefenende dan: komt de auto van ‘links of rechts’? Met de nieuwe gehoorapparaten kan ik dat nog wel horen. En ik leerde vragen aan de chauffeur om de halte om te roepen, want ik hoor de stem van het bandje niet. Ook zorg ik dat ik in het zicht van de chauffeur zit, zodat hij mij zich herinnert. Ik ben namelijk wel eens een heel rondje door de stad gereden omdat hij mij vergeten was. Dat gebeurt me niet nog een keer. Bij ergotherapie leerde ik ten slotte non-visueel koken en dat ging ook aardig goed."

Nu twee keer in de week naar een Visio-locatie dichtbij huis

“Het fijne aan de revalidatie bij Visio Het Loo Erf was dat er nu eindelijk aandacht was voor de combinatie van de problemen met mijn gehoor én mijn ogen. Nu ben ik klaar met intensieve revalidatie. Ik ga beginnen met dagbesteding in Sneek. Eerst twee keer in de week, met mogelijkheden tot uitbreiding. Bij Visio in Leeuwarden ga ik nog verder met braille en computertraining én ik ga een traject in voor de geleidehond. Zo hoef ik niet meet bang te zijn om na de revalidatie in een gat te vallen.”