Uit het blad Dagbesteding. Tekst Maja Haanskorf. Foto’s Ina Meekhof.
Gemaakt door mensen met een visuele beperking
Wie een kijkje neemt in de webwinkel Kunst & Cadeau ziet een vrolijke site met allerlei kunstzinnige producten, die met de hand zijn gemaakt door mensen met een visuele en verstandelijke beper- king. Ze zijn allemaal actief bij de dagbesteding van Visio, waar in diverse ateliers producten worden gemaakt van hout, handgeweven stof en keramiek, of tekeningen en schilderijen worden vervaardigd.Dat is op zich niet uniek, zou je zeggen, want in verschillende plaatsen in ons land kun je prachtige spullen kopen die gemaakt zijn door mensen met een beperking. Het bijzondere aan deze webwinkel is echter dat cliënten met een visuele en een verstandelijke beperking zelf de webwinkel runnen en dat er uitsluitend producten worden verkocht die door de cliënten zijn gemaakt.
Nieuwsgierig reis ik dan ook af naar Echten, een klein dorp in Drenthe in de buurt van Hoogeveen. De navigatie brengt me keurig naar het opgegeven adres, maar toch aarzel ik als die me een statige oprijlaan in dirigeert die naar een buitenplaats leidt. Een echte Drentse Havezate, lees ik later op een infopaneel, wanneer ik mijn auto heb geparkeerd midden in het groen. Dan zie ik dat de teksten ook in braille staan; ik ben dus op het juiste adres. Ik stap een van de gebouwen in en sta zo maar in een weefatelier.
Handgemaakte producten in de webshop
Twee vrouwen zitten achter weefgetouwen, geconcentreerd verwerken ze draden in een voor mij onbegrijpelijk stramien. Je moet er geduld voor hebben’, zegt een van de dames. ‘Maar als je het vaak doet, word je er steeds handiger in.’ Ze werkt aan een theedoek in prachtige kleuren, die via de webwinkel. Alles wat wij maken, komt op de site te staan, dat is leuk.’Intussen is Katinka van der Molen binnengelopen. ‘Ha, zie je meteen een aantal van de producten die we hier maken. Als ze klaar zijn, worden ze mooi gefotografeerd en dan op de site gezet.’ Ze toont me theedoeken, sjaals, tassen en kussens, waarvan ik er een paar herken van de website. ‘Voor zover ik weet, bestaat er nergens anders in ons land zo’n webwinkel van en door mensen met een beperking’, zegt ze. ‘Doorgaans zijn in dergelijke webwinkels ook andere producten te koop, maar dat gebeurt hier niet. Het maakt de webwinkel des te meer iets wat echt van onze cliënten zelf is.’
Cliënten beheren de webwinkel
Katinka beheert de webwinkel samen met de cliënten en begeleidt hen in de digitale werkplaats van Huis te Echten. Momenteel werken er vier cliënten in de webwinkel. Zij voeren verschillende deeltaken uit, al naar gelang hun niveau en hun wensen. ‘We gaan altijd uit van wat mensen kunnen en willen. Iedereen is anders, het draait echt om een persoonlijke aanpak, maatwerk dus.’De vraag naar digitale vaardigheden is groot onder cliënten, vertelt Katinka. ‘Kunnen omgaan met een smartphone en laptop maakt dat je volwaardiger mee kunt doen aan de huidige maatschappij. In de verschillende werkplaatsen wordt ook steeds meer gebruikgemaakt van een iPad, bijvoorbeeld om bepaalde technieken te laten zien. Cliënten zijn leergierig, ook al kunnen ze soms niet alles wat ze zouden willen, en er komen ook steeds meer mogelijkheden door spraakprogramma’s en bijvoorbeeld een webbox. Vooral cliënten met een lager niveau vinden het heerlijk om met de koptelefoon op naar Bert en Ernie te luisteren. Met een knop die je kunt voelen, bedien je de webbox.’
Martin is allround
We zijn intussen in de digitale werkplaats aangekomen, waar prominent een pc staat. Het wachten is op Martin Letwory, een van de vier cliënten die in de webwinkel werken. ‘Hij is het meest allround’, vertelt Katinka. ‘Andere cliënten doen meestal één of meer taken, zoals fotograferen van de producten, teksten bij de producten bedenken en typen, beeld en tekst op de site plaatsen en ook producten inpakken voor verzending. We zijn nu bezig met het bedenken van een actie op facebook om de webwinkel te promoten. Want we moeten natuurlijk wel verkopen, anders is het niet leuk.’Voor Martin Letwory is vooral de betrokkenheid bij het hele proces iets wat hem aanspreekt. Terwijl hij geroutineerd de pc opstart en me wijst op de diverse icoontjes, vertelt hij het mooi te vinden dat hij kan bijdragen aan de verkoop en de pr van ‘onze producten’. ‘Niets leuker dan spullen aan de man brengen’, zegt hij. Die spullen zijn niet alleen zijn eigen kaarten en schilderijen, maar ook het werk van de collega’s uit andere werkplaatsen.
Grote letters en een loep als hulpmiddel
‘Het is leuk om alles zo aantrekkelijk mogelijk op de site te zetten.’ De pc heeft een aangepast toetsenbord en spraakondersteuning, maar die hoeft hij niet te gebruiken. ‘Ik ben slechtziend, maar ik kan grote letters wel lezen. Alleen als ik kleine tekeningen maak, gebruik ik een loep met scherpe lamp.’ De combinatie van creatief werken in het atelier Tast, waar hij met meerdere technieken schildert en tekent, en het onderhouden van de webwinkel, is echt zijn ding. ‘Leuk toch dat ik zo mijn werk kan verkopen’, lacht hij. Sinds kort waagt hij zich ook aan het fotograferen van producten. ‘Ik ben er nog geen held in, maar ik oefen met mijn smartphone en al doende leer ik het.’Voor Martin zijn digitale vaardigheden belangrijk: ‘Daardoor kun je meer, zoals kennis vergaren en dingen opzoeken. Zo heb ik via YouTube een cursus over Egyptische kunst gevolgd en ik app met vrienden en familie. Op deze pc kun je eigenlijk niets fout doen, want hij geeft het meteen aan als er iets misgaat. Bovendien kijkt Katinka alles nog een keertje na.'
Speciaal computerprogramma
Visio is al langer bezig met digitalisering. Landelijk is er een speciaal computerprogramma ontwikkeld, ‘Ik ben online’, voor cliënten, familie en begeleiders van Visio. In Echten zijn ze in 2017 gestart met de webwinkel, die toen nog werd beheerd in een ‘echte’ winkel in Hoogeveen. ‘Er werkten negen cliënten in wisselende diensten’, vertelt Katinka, die jarenlang de winkel draaide. ‘Onder andere omdat de verkoop terugliep, is de winkel eind 2017 gesloten. De webshop is naar de digitale werkplaats gegaan.’Een ideale plek is het niet, wijst ze naar een drempel bij de ingang. ‘Omdat deze havezate onder Monumentenzorg valt, mag er niets worden veranderd. Een rolstoel kan er nog maar net in. Maar tegelijk is dit zo’n mooi pand, dat vind je nergens.’
"Het moet wel verkocht worden"
De combinatie van creativiteit en zakelijkheid is Katinka op het lijf geschreven. ‘Je hebt het allebei nodig, want wanneer een webwinkel niet loopt, is de aardigheid er voor cliënten snel af. Voor hen is de dagbesteding, het maken van producten, echt “werk” en dan willen ze ook dat het verkocht wordt.’Dus bedenkt ze acties, verspreidt ze foldertjes en zorgt ze ervoor dat in bijvoorbeeld tuincentra, een theehuis en buurtcentra producten worden gepresenteerd of verkocht. ‘Hier in de buurt kennen ze ons wel, want we zitten hier al dertig jaar. Er is echt een band met mensen uit de omgeving.’
Ook zet ze sociale media in, en ze streeft naar een zo professioneel mogelijk ogende webwinkel. ‘De fotografie moet mooi zijn, producten moeten makkelijk te vinden zijn en er moet landelijk meer afstemming komen tussen de locaties van Visio.’ Langzaamaan neemt de verkoop via de webwinkel toe. ‘Zoiets heeft een paar jaar nodig om te groeien.’
Digitale mogelijkheden voor cliënten benutten
Voor zowel Katinka als voor de cliënten is het feit dat het bij de webwinkel om de verkoop van eigenproducten gaat cruciaal. ‘Dat maakt het helemaal top’, zegt ze. ‘Ik vind het ook een uitdaging om nieuwe producten te bedenken en te maken. Ik houd van het werken met materialen en ik vind het fantastisch om cliënten iets te leren. Ze komen hier echt om te werken en dingen te leren. Ze willen, net als wij, naar hun werk gaan en resultaat zien van hun arbeid. Daarom is het mooi dat we hier in Echten meerdere werkplaatsen hebben voor cliënten, die bieden voeding voor de webwinkel. Tegelijk biedt de ontwikkeling van digitale vaardigheden voeding aan de cliënten, hun wereld wordt er groter van.’
Katinka hoopt van harte dat ook andere instellingen digitale mogelijkheden gaan benutten voor hun cliënten. ‘En natuurlijk hoop ik dat lezers van Dagbesteding een bezoekje brengen aan onze webwinkel en een mooi cadeau kopen.’
Ook benieuwd naar de producten. Bezoek de webshop van Kunst & Cadeau.
Reacties