Tekst geschreven door Trea ten Kate voor [inst]ALLICHT, lichtmagazine voor professionals (september 2015).
In een stad als Amsterdam met bijna 780.000 inwoners betekent het percentage van 2% dat daar ruim 15.000 mensen wonen met een visuele beperking. De Rijksuniversiteit Groningen heeft circa 30.000 studenten. Een simpel rekensommetje laat zien dat zo'n 600 studenten met een visuele beperking gebruikmaken van het universiteitsgebouw. “In bepaalde doelgroepen is het percentage aanzienlijk hoger, denk aan ouderen, diabetespatiënten en mensen met een verstandelijke beperking”, vult Leenman aan. Wat ze graag wil, is dat Visio Zicht op Toegankelijkheid wordt gezien als een vanzelfsprekende adviseur, zodat openbare ruimten toegankelijker worden voor mensen met een visuele beperking.
Optimale oplossing voor alle partijen
“Er wordt – met name in de zorg – steeds vaker flexibel gebouwd”, zegt Leenman. “In zo'n gebouw moet rekening worden gehouden met veel groepen. Het is jammer als je op een later moment merkt dat je doelgroep zich niet veilig en zelfstandig kan bewegen in het gebouw.” Aanpassingen achteraf zijn duur, Ze pleit er dan ook voor om de specialisten van Visio al in een vroeg stadium in te schakelen. Zij adviseren wat de optimale basisverlichting is om goed en veilig gewenste activiteiten uit te voeren, passend bij de doelgroep. Als meer doelgroepen een ruimte gebruiken, street Visio naar een optimale oplossing voor alle partijen. “Zodra er een adviesvraag wordt gesteld, zoeken wij er de specifieke deskundige bij, bij voorkeur in de regio van de opdrachtgever. Dat kan bijvoorbeeld een ergotherapeut zijn, gespecialiseerd in verlichting, oriëntatie en mobiliteit. Of een natuurkundige die is gespecialiseerd in het visuele systeem.”Meer ouderen
Naar schatting 85% van de mensen met een visuele beperking in Nederland is vijftig"Er zijn veel variaties van slechtziendheid. De één is gebaat bij meer licht, de ander bij diffuus licht. De vraag is hoe realiseer je in een woning het juiste lichtniveau, maar voorkom je dat je in een fabrieksverlichting terechtkomt? En hoe zorg je ervoor dat er in een openbare ruimte voor iedereen voldoende licht is, zonder hinder te veroorzaken? Daarvoor zijn mogelijkheden, zoals samenhang in kleur en contrast, materiaalgebruik, reflecties, inrichting en routing. Als je bijvoorbeeld bij een ruimte met grote ramen en veel daglicht verder het gebouw in komt, wordt het donkerder. We kennen allemaal het gevoel wanneer je ogen zich aanpassen aan ander licht. Bij ouderen en slechtzienden duurt dat langer. Zulke overgangen van lichtsterkte kosten veel energie, ook voor mensen zonder visuele beperking. Dat zijn allemaal zaken waarover Visio Zicht op Toegankelijkheid kan adviseren en informeren."
Ontwerpers uitdagen
Nederland ondertekende al in 2007 een VN-verdrag over de rechten van mensen met een handicap. “Het is een heel breed verdrag. Het gaat erom dat alle mensen, ongeacht bijvoorbeeld een fysieke, visuele of verstandelijke beperking, toegang hebben tot gebouwen en openbare ruimten, maar ook bijvoorbeeld tot de arbeidsmarkt.” Leenman wil vooral duidelijk maken dat Visio Zicht op Toegankelijkheid niet de zoveelste partij is die met allerlei ingewikkelde eisen komt, waaraan je als bouwer of ontwerper moet voldoen. “Er zijn NEN-normen en wij adviseren al snel om aan de bovenkant van die normen te gaan zitten, maar wij willen vooral de ontwerper uitdagen toegankelijkheid voor mensen met een visuele beperking mee te nemen in het ontwerp, waarbij we niet komen met het 'wijzende vingertje'. Alles wat goed is voor slechtzienden, is vrijwel altijd ook goed voor zienden. We kunnen slechtzienden niet beter laten zien, maar wel de wereld zichtbaarder en toegankelijker maken. Daarom willen we graag meedenken. Zie ons als een creatieve en professionele adviespartij.”
Zelf ervaren in lichtlab
“De kennis die wij in huis hebben, maakt geen deel uit van een standaard opleidingsprogramma. Mensen in de bouw en de verlichting worden opgeleid met weinig aandacht voor mensen met een beperking. In enkele opleidingen worden studenten een dag in een rolstoel rondgereden, maar daarmee is het nog geen bekende materie. Wat wij belangrijk vinden, is dat architecten, lichtontwerpers en bouwers weten dat de kennis er is en dat wij die graag delen. Wij kunnen de architect ondersteunen door bijvoorbeeld belevingservaring op te doen in ons lichtlaboratorium. We vertellen over verschillende vormen van slechtziendheid. Ze krijgen de mogelijkheid om met een speciale bril op te ervaren hoe het is om als blinde of slechtziende persoon door een ruimte te lopen en de weg te vinden.”
Bij Visio-locaties door het hele land zijn lichtbelevingsruimten ingericht waar verschillende typen verlichting worden gedemonstreerd en de bezoeker deze kan ervaren. Visio geeft concreet, oplossingsgericht en onafhankelijk verlichtingsadvies. “Het uitgangspunt is altijd: welke doelgroep maakt gebruik van deze ruimte en welke taken of activiteiten worden daar uitgevoerd?” Als het om visuele beperkingen gaat, dan is de grootste misvatting dat er gewoon meer licht moet zijn, aldus Leenman. “Het gaat niet alleen om méér licht, maar om hoe je het juiste licht inzet en wat dit van de omgeving vraagt. Daar stuurt onze adviesdienst ook op aan en daar zit onze expertise.”
Visio Zicht op Toegankelijkheid is op 7 en 8 oktober aanwezig tijdens de Dag van de Openbare Ruimte. Naast de informatiestand (hal 1, nummer 1.420) verzorgt Visio een lezing op donderdag 8 oktober van 11.00 tot 11.45 uur (Lindenzaal, Expo Houten).
Neem contact op
Neem voor vragen over toegankelijkheid contact op via visiozichtoptoegankelijkheid@visio.org en ga voor de mogelijkheden die VZoT u kan bieden naar www.visiozichtoptoegankelijkheid.org
Reacties