Huijsmans doet onderzoek of visuele prikkels goed worden verwerkt in de hersenen. Bij de meeste patiënten met Alzheimer staan problemen met het geheugen, plannen en oplossen van problemen centraal. Maar een groot deel van de hersenen is ook betrokken bij de visuele waarneming. Dat gaat om meer dan de helft van het brein.
Aan de visuele waarneming wordt nog niet altijd gedacht. Een neuroloog of geriater vraagt een patiënt met Alzheimer niet altijd of hij problemen heeft met kijken, tenzij de cliënt of partner dit zelf aangeeft. Dat komt bijvoorbeeld voor als er regelmatig wat wordt omgestoten of tegen een deurpost gelopen wordt of lezen ineens niet meer lukt.
Niet herkennen van letters
Visuele problemen zijn soms lastig te herkennen. Iemand kan erg moe zijn na het lezen van een boek. Dit kan komen door dat iemand zich niet goed kan concentreren, door een taalstoornis en zeker ook doordat iemand de (vorm van de) letters niet meer herkent. Aan dat laatste wordt vaak niet gelijk gedacht.Daarnaast ervaren mensen met Alzheimer ook problemen als ze zelfstandig de deur uit gaan. Als iemand de weg naar huis niet kan vinden, hoeft niet dat niet per se te komen door vergeetachtigheid. Als iemand bepaalde kenmerken van zijn huis niet meer als zodanig herkent doordat informatie in de hersenen niet goed wordt verwerkt, dan kan iemand zich niet meer oriënteren en is de omgeving voor hen lastig te interpreteren.
Met een visueel basisonderzoek worden visuele functies zoals scherpte (nabij en veraf), contrastvermogen, oogbewegingen, licht in kaart gebracht. Met een neuropsychologisch onderzoek worden waarnemingsfuncties kaart gebracht en indien nodig ook gekeken naar het geheugen en uitvoerend handelen van een persoon. Het is erg belangrijk om te weten wat er precies speelt, wat de hulpvraag is van iemand omdat er dan adequaat behandeling ingezet kan worden. Ook persoonlijke gevolgen van slechtziendheid of blindheid, zoals onzekerheid, angst, depressie en frustratie verdienen aandacht.
Vaardigheden op andere manier leren
Met behulp van een ergotherapeut kunnen slechtziende en blinde mensen leren hoe zij dezelfde vaardigheden op een andere manier kunnen doen. De ergotherapeut werkt heel praktisch. Hij leert cliënten hoe ze kunnen compenseren”. Voor mensen die niet meer normaal kunnen lezen, wordt gekeken of bijvoorbeeld een luisterboek een optie is. Als iemand zich lastig kan oriënteren is gebruik van een taststok mogelijk een oplossing. En door gebruik van tastbare plakkertjes op keukenapparatuur, kan iemand bijvoorbeeld voelen wanneer de oven op 180 graden staat. Het lastige bij dementie blijft hierbij wel: in hoeverre kun je iemand nog iets nieuws leren? Het is maatwerk.Als een cliënt door geheugenproblemen niets nieuws kan leren, is erg belangrijk is om partners en familie goed te informeren en te adviseren. Een belangrijk aandachtspunt is dat bij visuele waarnemingsstoornissen het beeld erg wisselend kan zijn: een speld wordt gezien, maar een grote plant niet of later toch weer wel. Dit kan verwarrend overkomen. Familie en bekenden van iemand met een visuele beperking krijgen daarom ook hele praktische tips, zoals:
- Laat dingen – zowel kleine dingen in de kast als meubilair - zoveel mogelijk op een vaste plek staan
- Zorg voor contrast en goede verlichting,
- Zorg dat iemand een goede brilcorrectie heeft èn deze juist gebruikt
- Vertel dat je binnenkomt in en wegloopt uit de kamer.
Benoem de dingen concreet, zo houd je rekening met mensen met een visuele beperking of dat nu door Alzheimer komt of een andere aandoening.
Reacties