Leesplezier
Een groot deel van de kinderen met een ernstige visuele beperking leest niet zoveel of vindt lezen niet zo leuk als de meeste ziende leeftijdsgenootjes. Ze worden niet spontaan enthousiast van sprankelende kaften en uitdagende leesboeken, gewoonweg omdat ze de boeken niet vanzelfsprekend zien of tegenkomen. Toch is lezen ook voor deze kinderen belangrijk. Vrij lezen helpt voor het verwerven, behouden en verdiepen van woordkennis. Kinderen die gemiddeld een kwartier per dag lezen, kunnen hun woordenschat uitbreiden met 1000 woorden per jaar. Kinderen die meer lezen behalen doorgaans betere resultaten op school. Voor gelijke kansen voor kinderen die op braille aangewezen zijn, is leesbevordering dus cruciaal.
Project Leesplezier
Om die reden is het project Leesplezier gestart. Dit richt zich op kinderen met een ernstige visuele beperking in de ontwikkelingsleeftijd van 0-12 jaar. Het doel is dat zij met plezier boeken lezen die passend zijn bij hun ontwikkelingsleeftijd en waarin concepten goed staan uitgelegd. Daarnaast beoogt dit project dat mensen uit de omgeving van het kind het belang van lezen in iedere leeftijdsfase kennen en dat zij geschikte boeken goed weten te vinden. Denk daarbij niet alleen aan de ouders, maar ook aan familie en vrienden, leiding van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, leerkrachten in het regulier onderwijs en professionals van Visio. Het project Leesplezier levert verschillende resultaten op, vooral in de vorm van praktische middelen. Welke dat zijn, ziet u hieronder.
Nieuwe braille-tastboeken
Afgelopen jaar zijn drie nieuwe braille-tastboeken verschenen en een vierde volgt in het voorjaar van 2022. Alle boeken bevatten eenvoudige verhaaltjes en prachtige tastbare illustraties. Leuk om voor te lezen, maar zeker ook om (later) zelf te lezen.
In Pam de inkt vis beleeft Pam met haar vriendje Aal allerlei avonturen. Het boek is bedoeld voor zeer slechtziende en blinde kinderen van 4-6 jaar. Ook voor blinde kinderen met een verstandelijke beperking en zeer slechtziende kinderen met een vergelijkbaar ontwikkelingsniveau is het geschikt. Met het boek kunnen kinderen op een speelse manier kennismaken met en zich voorbereiden op het leren van braille. Het AVI leesniveau is E3.
Fee en Pip en We gaan op kamp zijn leuk voor wat oudere kinderen, van 9 tot 12 jaar, zeker als zij wat meer tijd nodig hebben om het brailleschrift te leren. Komend voorjaar komt daar de titel De schat van Teun bij. Het leesniveau van deze boeken varieert van AVI M3 tot E3. Alle boeken zijn aanwezig op de scholen en AOB-depots van Visio en Bartiméus, maar ze zijn ook te leen via Bibliotheekservice Passend Lezen.
Folders Voorleesplezier
Voorlezen is niet alleen leuk, het is ook nog eens heel leerzaam! In de folders Voorleesplezier leest u hoe u het beste kunt voorlezen, waar leuke boeken te vinden zijn en krijgt u praktische tips aangereikt.
Voorleesverhalen MB
Voor leerlingen en cliënten met een visuele en (ernstige) verstandelijke beperking zijn vaak maar moeilijk boeken te vinden die boeiend genoeg voor hen zijn. Dat bracht Anita Wildeboer, onderwijsassistent bij Visio, op het idee om zelf verhalen te schrijven. Aangevuld met tastbare voorwerpen maken deze het voorlezen tot een leuke belevenis. Hieronder staan vijf verschillende verhalen, inclusief benodigdheden, afbeeldingen en kleurplaten, die u kunt downloaden.
Ga voorbereid aan de slag door eerst de Handleiding en tips voor gebruik van de voorleesverhalen te lezen.
Leeswijzer
Kinderen die kunnen beschikken over een breed en gevarieerd aanbod aan kinderboeken presteren beter op school en zijn leesvaardiger. Dat geldt ook voor kinderen met een visuele beperking. Niet alle ouders en begeleiders weten echter waar boeken te vinden zijn die interessant en toegankelijk zijn voor deze kinderen. Gelukkig zijn er veel verschillende media, leesvormen en leesinitiatieven. Deze hebben we in een Leeswijzer op een rijtje gezet.
E-learning Voorlezen om leesplezier te bevorderen
Stichting Lezen heeft een e-learning over voorlezen ontwikkeld. Aangevuld met de film Leesplezier en de folders met voorleestips vanuit Visio is deze interessant voor iedereen die met jonge slechtziende en blinde kinderen te maken heeft. De e-learning staat in de digitale leeromgeving van Visio. Om toegang te krijgen, dient u eerst een account aan te maken (kosteloos). In de Instructie leeromgeving Visio leest u hoe dit werkt.
Onderzoek naar lezen en leesplezier bij kinderen met een visuele beperking
Vanuit het project Leesplezier zijn ouders en professionals in een pilotstudy bevraagd op hun kennis over en ervaring met lezen en leesplezier bij (zeer) slechtziende en blinde kinderen. Daarnaast is naar de wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp gekeken. Doel was om problemen, oplossingen en wensen te achterhalen en om vervolgens adviezen in brede zin te geven over lezen. Onderzoek door Ellen van den Broek.
Zelf tastbare illustraties voor kinderboeken maken
Voor kinderen met een visuele beperking vormen tastbare illustraties een belangrijke brug die hem/haar helpt een actievere rol te spelen bij het lezen van boeken, als luisteraar en later als beginnende lezer. Maar wat is nu precies de rol van illustraties? En hoe maak je goede tastbare illustraties in verschillende moeilijkheidsgraden? Waar moet je op letten en welke materialen en gereedschappen kun je gebruiken? Het staat allemaal in de vertaling van Guide to Designing Tactile Illustrations for Children’s Books van American Printing House.
Film over (voor)lezen met slechtziende en blinde kinderen
In de film Leesplezier spelen slechtziende en blinde kinderen de hoofdrol. Zij vertellen hoe zij lezen, welke leesvorm zij gebruiken en wat zij leuk vinden aan lezen. De kleintjes in de film laten zich heerlijk voorlezen uit aansprekende boeken met mooie (soms tastbare illustraties). Rode draad door het verhaal zijn vijf tips om lezen en voorlezen met kinderen met een visuele beperking leuker te maken.
Webinar Leesplezier terugkijken
Op 2 juli 2021 organiseerde Visio samen met Passend Lezen het webinar Leesplezier. Bedoeld voor ouders/verzorgers, familie en vrienden van slechtziende en blinde kinderen (met een eventuele verstandelijke beperking) in de ontwikkelingsleeftijd van 0 tot 12 jaar. Ook voor medewerkers van bijvoorbeeld bibliotheken, peuterspeelzalen en kinderopvangcentra is dit webinar interessant. Er komen verschillende praktische producten en handige tips voorbij om lezen en voorlezen nóg leuker te maken.
Partners
Binnen het project Leesplezier werken verschillende partijen (nauw) samen, waaronder: Vereniging Onbeperkt Lezen, Bibliotheekservice Passend Lezen, Dedicon, Bartiméus, Conefrey/Koedam Ontwerp, Koninklijke Bibliotheek en Les Doigts qui Rêvent.
Looptijd: januari 2019 – voorjaar 2021
Financiering: Stichting Novum